İstanbul Sözleşmesi’nden çekilme kararının iptaline ait Danıştay’daki dördüncü duruşmada Danıştay Savcısı, İstanbul Kontratı ile ilgili Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Lideri Recep Tayyip Erdoğan’ın kararının iptali talebini yineleyerek, “Dava konusu sürecin iptal edilmesi gerektiği düşünülmelidir” dedi. Savcının talebi salonda uzun mühlet alkışlandı.
Mahkeme heyeti, kararın 20 Temmuz’daki isimli tatil öncesi bildirim edileceğini açıkladı.
Duruşmada neler yaşandı?
Sendika.org’da yer alan habere nazaran; duruşma heyet liderinin, “Kayıt almayalım lütfen” ihtarının akabinde Samsun Barosu’nun beyanlarıyla başladı. Baro avukatlarından Merve Çiftçi Davran, “Öldürülen bayanlar bizim için bir sayı değildir. Pınar Gültekin canlı diri yakılarak öldürüldü, katili haksız tahrik indirimi alabildi. Bu karar, bu ülkede hiçbirimizin inançta olmadığını, hayatlarımızın didik didik edildiğini, yargının erkeğin daha az ceza alması için çabaladığını gösterdi. Ben de burada milyonlarca kız kardeşim üzere kendi hayatım için İstanbul Sözleşmesi’ni savunuyorum” dedi.
Ardından Amasya Baro Lideri Bahadır Tekeş, beyanda bulunarak, “Danıştay 10. Daire Savcısı’nın bu kararının iptali tarafındaki mütalaasına katılıyoruz, bu nedenle davamızın kabulunu talep ediyoruz” dedi.
Antalya Baro Lideri Hüseyin Geçilmez ise beyanda bulunmadan evvel heyet lideri Yılmaz Akçil’e, “Benim burada konuşmam temsilci olan üç meslektaşımın konuşmasını engelleyecekse ben kelamı meslektaşlarıma bırakayım” diye sordu, Akçil’in onaylaması üzerine konuşma yapmayan Geçilmez, kelamı bayan avukatlara bıraktı. Daha evvelki duruşmalarda erkek avukatların uzun beyanlarını dinleyen avukatlar, erkek baro liderinin bu halini alkışladı.
Ardından Antalya Barosu ismine konuşan avukat ise, “Pınar Gültekin’i yakarak öldüren katile verilen haksız tahrik indiriminin, sistematik tecavüze uğrayan, tehdit edilen ve hayatta kalmak için öldüren Nevin Yıldırım’a uygulanmadığını, hala Antalya L Tipi Cezavevi’nde bulunduğunu anlatarak sözlerime başlamak isterim” dedi. Antalya Barosu ismine konuşan avukatlar, kontrat feshedildiğinden beri cezasızlık siyasetinin arttığını ve karakollara yapılan müracaatların sürece alınmadığını hatırlatarak, devletin sorumluluklarını yerine getirmediğini ve şiddeti önlemek için aktif önlemlerin alınmadığını söyledi.
Yine Antalya Barosu ismine konuşan avukat Esra Gençer Özdemir ise İstanbul Sözleşmesi’nin feshedilmesinin yalnızca bayanların değil çocukların da can güvenliğini tehlikeye attığını, mukavelenin çocukların şiddetten korunmasına yönelik önleyici ve hami hususlar içerdiğini söyledi.
“Aileyi şiddet modüller, İstanbul Mukavelesi değil” diyen Antalya Barosu’ndan avukat Umut Şener Çiftçi ise, “Bu kararı verirken canlı diri yakılarak öldürülen Pınar Gültekin’in, Şule Çet’in, ‘Ölmek istemiyorum’ diyen Emine Bulut’un sesi kulaklarınızdan ve aklınızdan çıkmasın” dedi. Çiftçi’nin kelamları salonda alkışlarla karşılık buldu.
Ardından konuşan Kocaeli Barosu Bayan Hakları Merkezi Koordinatörü avukat Nuriye Yılmaz, şiddet mağduru bayanların hayatlarının siyasi nedenlerle görmezden gelinmesine müsaade verilmesini istemediklerini söylerken, sırf şiddet gören bayanlar ismine değil, şiddet mağduru bir bayan olarak da Danıştay’da olduğunu söyledi. Sesi titremeye başlayan Yılmaz, şunları anlattı:
Ben bu şiddeti yaşamış, çaresizlikten yargıya başvuramamış bir bayan olarak da aranızdayım. Bana şiddet uygulayan, tabip olan eşim, 2007 yılında hastalıktan vefat etmeseydi tahminen de şu an aranızda olmayacaktım ve Anıt Sayaç’a adım yazılacaktı. Ben bu şiddete uğradığımda İstanbul Mukavelesi yoktu. Şayet mukavele olsaydı bir umut, bir ses, bir deva olacaktı bana. İstanbul Sözleşmesi’nin iptaline dair açılan bu davada vereceğiniz karar, hangi bayan olarak karşınızda bulunacağımızı gösterecek. Anıt Sayaç’ta bir bayan olarak mı yer alacağız, yoksa haklarımızı savunan bayanlar olarak karşınızda mı yer alacağız.
Avukat Nuriye Yılmaz, uğradığı şiddeti şöyle anlatırken salondaki bütün bayanlar ve gazeteciler gözyaşlarını tutamadı. Bu konuşmanın üzerine heyet, duruşmaya 10 dakika orta verdi.
Aranın akabinde duruşma Batman Barosu’nun beyanlarıyla devam etti.
Ardından Yalova Barosu ismine konuşan avukat Dilan Dicle ise İstanbul Sözleşmesi’nin cumhurbaşkanının bir gecede karar vermesiyle feshedildiğini, lakin sorunun bununla bitmediğini ve cumhurbaşkanının bayanların her seferinde gaye aldığını söyleyerek, “Çapulcu olmadığımızı, sürtük olmadığımızı ispat etmek zorunda bırakıldık. Artık de kontrattan çekilmenin hukuksuzluğunu ispat etmek zorundayız. İspat etmek zorunda bırakan tek kişi, biz milyonlarız” diye konuştu.
Avukat Dicle, “Pınar Gültekin’in isimli tıp raporunda canlı diri yakıldığı, varile konulduğu, üzerine beton döküldüğü tespit edildi fakat katile hala haksız tahrik indirimi verilebildi. Katile 23 yıl mahpus cezası verildi. Yatarı 7 yıl bu cezanın. Ben şu an 4 yaşında olan kızımın 16 yaşına geldiğinde bu caniyle birebir ortamda olmasını istemiyorum. Biz bayanların gözlerine baka baka aksi bir tarafta karar vermeyin” dedi.
Söz sırası Körfez Bağımsız Bayan Dayanışması’ndan müracaatçılara ve avukatlarına geldi. Körfez Bağımsız Bayan Dayanışması’ndan bayanlar, bugün Danıştay’da İstanbul Sözleşmesi’ni savunmak için bulunduklarını, birebir vakitte Kazdağları için de çaba ettiklerini ve Danıştay’dan sonra Kazdağları’na geri döneceklerini söyledi. Akabinde konuşan avukatları Gökçe Çiçek Ayata ise, “Eşcinselliği meşrulaştırıyor” diye feshedilen İstanbul Sözleşmesi’nin cinsiyet kimliği ve cinsel yönelim nedeniyle ayrımcılığa ve şiddete uğranmasının önünde bir teminat olduğunu söyleyerek, “Elbette LGBTİ+’ların hakları korunacak, elbette LGBTİ+’ların hayatları teminat altında olacak” dedi.
Avukat Selin Nakıpoğlu ise, dava konusu sürecin işlev gaspı sonucu ortaya çıktığını ve yok kararında bir süreç olduğunu söyledi.
Ardından yeniden Körfez Bağımsız Bayan Dayanışması avukatlarından Hülya Gülbahar konuştu. Sabah saat 08.00’de Danıştay önüne gelen bayanların basın açıklaması yapmasına müsaade vermediğini, polislerin bayanlara önemli baskı uyguladığını söyledi. Gülbahar, “Sabah 500 üzerinde bayan ne içereye sokulduk, ne bulunduğumuz yerde basın açıklamasına müsaade verildi. Biz bir yere sürüldük, basın öbür bir yere sürüldük. İnanılmaz baskıyla karşılaştık, toplantı ve şov yürüyüşleri hakkımız, basın ve söz özgürlüğümüz gasp edildi. Siz anlayışlı lider olmasaydınız, tahminen biz hak aramaz özgürlüğümüzü de kaybedebilirdik. Sayın lider, biz çıkışta kamuyu bilgilendirmek zorundayız. Şu an Türkiye’deki bütün arkadaşlarımız bizlerden haber bekliyor. Biz bu fotoğrafları aile albümümüze koymak için çekmedik. Arkadaşlarımız heyecanla bunları bekliyor, izliyor. Sizin heyet lideri olarak çıkışta güvenliğimizi sağlamanız için güvenlik amiriyle konuşmanızı rica ediyoruz. Bugüne kadar yaptığımız açıklamalarda hukuka alışılmamış ne bir kelam ne bir hareket yaptık” diye konuştu.
Pınar Gültekin’in öldürülme biçimine karşılık katile haksız tahrik indirimi verildiğini hatırlatan Gülbahar, “Bu indirimin verilmesi için kabahatin şiddetli elem atlında işlenmesi gerektiğini söylüyor kanun. Pınar ne yapmış olabilir, külü kaldı elimizde bayanın. Haksız tahrik indirimi yanlış yorumlanıyor. Haydi geçelim, kontrat diyor ki; ‘mağdurun kültürel, dini, toplumsal ya da klâsik olarak normlara ters davranışları şiddete münasebet olamaz.’ Böylesi bir durumda, mukavele uygulanıyor olsaydı o indirim verilmeyecekti. 23 yıl mahpus cezası verildi Pınar Gültekin’in katiline, bakın bunun yatarı 7 yıl sadece. 7 yıl!” dedi.
Duruşma, 14.30’daki ortanın akabinde Çanakkale Barosu’nun beyanlarıyla devam etti. Çanakkale Barosu’ndan avukat İnci İncesağır, gaye gösterilerek linç teşebbüsünün örgütlenmesinin akabinde yapılmasına müsaade verilmeyen ve yasaklanan 1. Çanakkale Onur Haftası hakkında bilgi verdi. Çanakkale’de 13-17 Haziran tarihleri ortasında düzenlenmesi planlanan 1. Çanakkale LGBTİ+ Onur Haftası, toplumsal medyada başlayan gaye gösterme ve tehditlerin akabinde Çanakkale Valiliği’nin kararı ile yasaklanmış, bu yasak yargıya taşınmıştı.
Çanakkale Onur Haftası’nın LGBTİ+ düşmanı bir ittifakla; Valilik, polis, Dava Ocakları, Saadet Partisi, İFAM-Akıncılar, Yesevi Alperenler işbirliğinde gaye alındığını ve linç teşebbüsü davetleri yapıldığını söyleyen İncesağır, toplumsal medyada üretilen hakaret ve tehdit içerikli nefret iletilerini okudu.
İncesağır, “Valiliğe başvurduğumuz saatten yaklaşık 45 dakika sonra Çanakkale’deki lincin başını çeken ilahiyat öğrencisi, şöyle bir fotoğraf paylaştı: “Sayın Valimiz İlhami Aktaş beyefendiyi makamlarında ziyaret ettim, ‘elhamdülillah yürüyüşe asla müsaade vermeyeceğiz’ dedi.’ Valilik, hala bu ziyareti yalanlamış değil. Yürüyüş saatlerinde onlarca paylaşım yapıldı, LGBTİ+’lar maksat gösterildi” dedi.
Yapılamayan yürüyüşte LGBTİ+’lara sıkılan biber gazı ve linç örgütleyenlerin sopalarla dolu fotoğrafları heyete ve salondakilere gösteren İncesağır, “O gördüğünüz fotoğraflar çıplak şiddettir, kaba kuvvettir. Sizlere yüz yüze bırakıldığımız cehennemden sesleniyoruz. Bu zihniyetin sırtı sıvazlanmakta, devlet tarafından kollanmaktadır. ‘Kadın, trans cinayetleri politiktir diyoruz, bu yüzden ‘erkek-devlet şiddeti’ diyoruz. Bunlar tecrübelerimizden gelen sloganlardır. Bizim muradımız bayanlar, LGBTİ+’lar, çocuklar için şiddetin önlenmesi, şiddet uygulayıcıların cezalandırılmasıydı. Ancak şiddet uygulayanlar ödüllerindiler” diye konuştu.
Ardından Çanakkale Barosu’ndan avukat İlayda Kocabaş konuştu. Kocabaş, İstanbul Sözleşmesi’nin bayanları, LGBTİ+’ları, çocukları garanti altına aldığını fakat feshedilmesinden beri şiddetin, cinayetin giderek arttığını söyledi. İstanbul Mukavelesi feshedildiğinden itibaren LGBTİ+’lara yönelik nefret söylemi ve nefret cinayetlerinin arttığını söyleyen Kocabaş, Çanakkale Onur Haftası’na yapılan linç teşebbüsünün de bunun bir kesimi olduğunu vurguladı.
Kocabaş, “Biz bu şartlarda, her gün biri ortamızdan eksilirken İstanbul Kontratını savunuyoruz. İstanbul Sözleşmesi’nden çekilmek demek bayanların, LGBTİ+’ların, çocukların haklarının elinden alınmasının önünü açmak demektir. İstanbul Sözleşmesi’nden çekilmek bunların katillerin savunmaktadır. Biliyoruz ki çekilme kararı hem Çanakkale’de hem birçok yerde LGBTİ+’lara akın düzenlemesine yürek vermektedir. İstanbul Sözleşmesi’nin tartışılması dahi utanç vericidir” diye konuştu.
Kayseri Baro Lideri konuşma yapmayacağını ve kelamı bayan avukatlara bırakacağını söyledi. Van Barosu lideri Zülküf Uçar ise, “Kıymetli Kürt muharrir Mehmed Uzun’un, ‘Zincirlenmş Vakitler, Zincirlenmiş Sözcükler’ kitabında bir kelamı vardır: ‘İnsan tarihin objesi değil, öznesidir, tarihi anlatandır’ der. Bugün burada, tarihin objesi ya da öznesi olmak siz bedelli heyetin omuzlarındadır” diyerek kelamı bayan avukatlara bıraktı.
Van Barosu’ndan avukatlar, bayanların sadece erkek şiddetine maruz kalmadığını, bilhassa kayyımlar atandığından ve İstanbul Kontratı feshedildiğinden beri bayanların toplantı ve şov yürüyüş yapma hakkına bile müsaade verilmediğini, hareket yapmak isteyen bayanların polis şiddetine uğradığını söyledi.
10 dakikalık ortanın akabinde beyan sırası Muğla Barosu’na geldi. Muğla Barosu’ndan avukat Meltem Anayaroğlu, “Bizler Muğla’dan buraya gelirken yanımızda bir ayna getirdik. Ve bu aynaya daima birlikte bakalım istedik” diye kelama başladı. “Peki neden bu kararın bir ‘ayna’ olduğunu düşünüyoruz?” diye soran Anayaroğlu, şöyle devam etti:
“Çünkü bu karar, İstanbul Sözleşmesi’nin imzaya açıldığı tarih olan 11 Mayıs 2011 tarihinden 2020 yılına kadar geçen 9 yıl boyunca bayana karşı şiddet ile küresel olarak gayrette nerede olduğumuzu gösteriyor bizlere. Bu kararda AİHM, bayana yönelik şiddet ve mesken içi şiddetle çaba etmek, toplumsal olarak yıkıcı tesirleri olan bu sorun ile başa çıkmak için bugüne kadar hayata geçirilen siyasetlerin ve yasal ıslahatların ilerlemesinin hala çok yavaş olduğuna dikkat çekiyor. Nitekim de memleketler arası raporlar, global olarak çok sayıda bayanın fizikî ve/veya cinsel yakın partner şiddetine yahut partner olmayan bir kişi tarafından cinsel şiddete maruz kaldığını gösteriyor” diye konuştu.
Anayaroğlu, “İstanbul Kontratı bir bayanın sistematik bir formda maruz kaldığı şiddetin akabinde doğdu. Nahide Opuz, onu tehdit eden ve tekraren şiddet uygulayan kocasını devlet makamlarına tam 36 sefer şikayet etmesine karşın korunmadı. Opuz onu korumayan devlete karşı AİHM’e dava açtı ve karar verildi. AİHM tarihinde birinci defa vatandaşını konut içi şiddete karşı koruyamadığı için Türkiye’ye ceza verildi” dedi.
Yine Muğla Barosu’ndan avukat Müge Kızılırmak Türk ise, bugün mukaveleden çekilmek isteyen isimlerin mukavelenin imzalanması evresinde hangi açıklamalarda bulunduğunu aktardı. Türk’ün aktardığına nazaran, Devrin Dışişleri Bakanı, “Kadına karşı şiddet alanında birinci milletlerarası doküman olan İstanbul kontratında, ülkemiz, öncü rol oynamıştır” dedi. Cumhurbaşkanı Erdoğan, Dünya Bayanlar Günü için yazdığı başmakalede, Türkiye’nin kontrata “çekincesiz” imza koyduğunu, birçok ülkede çıkmayan ahenk maddelerinin Türkiye’de 6284 sayılı Kanun ile çıkarıldığını kaleme aldı. Periyodun Aile ve Toplumsal Siyasetler Bakanı Fatma Şahin, Kontratın imzalanması hakkında “önemli bir iradedir, gereğini yapmak da hepimizin görevidir” açıklamasında bulundu ve 2012-2015 Bayana Yönelik Şiddetle Uğraş Ulusal Aksiyon Planı için “sözleşmenin ışığında” tabirini kullandı.
“Aradan geçen 11 senede ne oldu da mukaveleden çekilmeyi konuşur olduk,, bilemiyoruz fakat periyot yetkililerinin açıklamaları bu şekilde” diyen Türk, şöyle devam etti: “Daha birkaç gün evvel karara çıkan Pınar Gültekin cinayetinde fail adeta ödüllendirildi ve İstanbul Sözleşmesi’nden çekilme kararı için Cumhurbaşkanına teşekkür etti. Bir bayan cinayeti faili, Türk Mahkemelerinde, daha az ceza almasını sağladığı için Cumhurbaşkanına teşekkür etti.”
Kızılırmak konuşmasına devam ederken Pınar Gültekin tişörtü giyinmiş Bodrum Bayan Dayanışma, Bodrum Yurttaş İnsiyatifi, Bodrum CHP Bayan Kolları ve baro üyeleri bayanlar daima birlikte ayağa kalktı.