Bartın’ın Amasra ilçesinde 41 madencinin hayatını kaybettiği Türkiye Taşkömürü Kurumu’na (TTK) ait ocakta havalandırma fonksiyonunu gören aspiratörlerin (pervane) yenilenmesi planlarının hayata geçirilemediği anlaşıldı. DW Türkçe’nin edindiği bilgilere nazaran aspiratörlerin 2021 yılının başında modernize edilmesi için ihale açıldı, lakin aspiratörlerin suramı kazanın meydana geldiği tarihe kadar yapılmadı.
Ayrıca TTK kayıtlarında aspiratörlerle ilgili çalışmanın geçmişinin 2018 yılına kadar uzandığı görülüyor. Kayıtlarda TTK’nın aspritör modernizasyonu için dört yıl evvel de ödenek ayırdığı dikkat çekiyor. Ocakta aspiratörlerin yenilenmesi için 2021 yılında ise üç sefer ihale açılıyor, birinci iki ihale ise iptal ediliyor.
TTK’nin internet sitesinde ihalelerin ayrıntılarının açıklandığı kısımda, Amasra Taşkömürü İşletme Müessesesinde “gazlı (Grup-I metan) ve rutubetli olarak sınıflandırılan yeraltı taşkömürü ocaklarının havalandırılmasında kullanılan mevcut ana pervane ünitesinin modernize edileceğini” bildiren ihalenin birinci olarak 25 Ocak 2021’de açıldığı, ihaleye yerli ve yabancı firmaların katılabileceği belirtiliyor. Birinci ihalenin iptal edilmesinin akabinde, ikinci ihalenin 31 Mayıs 2021 yılında açıldığı görülüyor. İkinci ihalenin de iptal edilmesinin akabinde 18 Ekim 2021 tarihinde bir ihale daha açıldığı kaydediliyor.
TTK’dan karşılık yok
Üçüncü ihaleyi kazanan firma ise Ankara merkezli “Alfer Mühendislik” isimli bir şirket oluyor. DW Türkçe’ye konuşan Alfer yetkilileri, aspiratörlerin üretim basamağında olduğunu belirterek madende suram yapmadıklarını teyit etti. Alfer yetkilisi, ocakta kullanımda olan aspiratörlerin kendileriyle ilgisinin olmadığını söyledi.
Ocağın içerisinde bulunan havayı emen, makûs hava ve gaz birikimini dışarıya atma fonksiyonu gören aspiratör sistemleri için açılan ihale ve ocakta havalandırma sorunu yaşandığı savlarına ait ulaşmaya çalıştığımız TTK yetkilileri aramalarımıza cevap vermedi.
Modernizasyon için 2 milyon TL’lik ödenek ayrıldı
TTK 2021 yılı faaliyet raporunda da kelam konusu “Amasra Ana Nefeslik Aspiratör Modernizasyonu” kaleminde yatırımın gerçekleşmediği görülüyor. Raporda ocaktaki havalandırma fonksiyonunu gören aspiratörlere 2 milyon TL’lik ödenek ayrıldığı, lakin yatırımın tamamlanmadığı anlaşılıyor.
TTK raporlarına nazaran aspiratör suramı için 2018 yılında 600 bin lira ödenek ayrıldı. Bu ödenek 2019 yılında ise 80 bin liraya düşürüldü. 2020’de ise 300 bin lira olarak revize edilen ödenek 2021 yılında 2 milyon liraya yükseltiliyor.
Enerji ve Doğal Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, Bartın’ın Amasra ilçesinde yaşanan maden faciasıyla ilgili Genel Kurul’u bilgilendirme konuşmasında, TTK’da iyileştirmeler yapılmadığı argümanlarına karşı “ana nefeslik aspiratör sistemi, şahsî oksijen maskeleri, basınç teneffüs istasyonları, otomatik yangın söndürme sistemleri burada daha sayamayacağım 50 kalemde gerek kişisel gerekse alana yönelik iyileştirmeler yapıldı” tabirlerini kullanmıştı.
Madenciler “havalandırma kötü” demiş
Amasra ilçesinde maden ocağındaki patlamada hayatını yitiren maden işçisi Şaban Yıldırım’ın Ekim ayı başında eşine “Havalandırma kötü”, grizu patlamasından beş gün evvel de “Metan gazı geliyor” dediği basına yansımıştı. Personel yakınlarının havalandırmaya dair açıklamaları, ocakta havalandırma sorunu olabileceğine dair kuşkulara neden oluyor.
Genel Maden İş Sendikası Genel Lideri Hakan Yeşil ise Zonguldak’ın mahallî gazetesi Pusula’ya yaptığı açıklamada, madendeki havalandırma sistemiyle ilgili konuşmuş ve “Firma anladığımız kadarıyla yaptığımız çalışmalar sonucunda malzemeyi şu an tedarik edememiş durumda” demişti.