Medya Dayanışma Kümesi bileşeni basın meslek örgütleri, bugün TBMM Genel Kurulu gündemine alınması beklenen; internet medyası ve toplumsal medyaya yeni yaptırımlar öngören yasa teklifine karşı TBMM’de açıklama yaptı.
Açıklamaya; Basın Kurulu, Çağdaş Gazeteciler Derneği, Diplomasi Muhabirleri Derneği, Ekonomi Muhabirleri Derneği, Gazeteciler Cemiyeti, Haber-Sen, İzmir Gazeteciler Cemiyeti, Parlamento Muhabirleri Derneği, Türkiye Foto Muhabirleri Derneği ve Türkiye Gazeteciler Sendikası genel liderleri ve yöneticileri katıldı.
Gazetecileri, TBMM Basın Kapısı önündeki açıklamalarına; CHP Eskişehir Milletvekili Utku Çakırözer, CHP İzmir Milletvekili Atila Sertel, CHP İstanbul Milletvekili Yüksel Mansur Kılınç, CHP Ankara Milletvekili Tekin Bingöl; DEVA Partisi Genel Lider Yardımcısı Mustafa Yeneroğlu; HDP Van Milletvekili Tayip Temel ve HDP Muş Milletvekili Şevin Coşkun takviye verdi.
Milletvekilleri de gazeteciler üzere açıklama sırasında siyah maske taktı. Milletvekilleri ayrıyeten, üzerinde “Basın Hürdür”, “Sansüre Hayır”, “Özgür Basın Demokrasinin Gereğidir” ve “Sansür Maddesine Hayır” sözlerinin yazılı olduğu dövizler taşıdı.
ÇAKIRÖZER: SANSÜRE, SUSTURMAYA, SİNDİRMEYE ‘HAYIR’ DİYORUZ”
CHP Eskişehir Milletvekili Utku Çakırözer, açıklama öncesinde; şunları söyledi:
“İktidar bloğunun dezenformasyonu tedbire gerekçesiyle getirdiği; aslında tam manasıyla bir sansür, tam manasıyla toplumu sindirme, susturma yasası olan toplumsal medya yasası bugün TBMM Genel Kurulu’nda görüşmelerine başlanacak. Bugün farklı siyasi partilerden milletvekilleri olarak bu kürsüyü; meslektaşlarımıza, gazetecilere, onların temsilcisi meslek örgütlerine, basın örgütlerine bırakıyoruz. Biz de görüşlerimizi, içeride, Genel Kurul’daki görüşmeler sırasında söz edeceğiz. Lakin tek söyleyebileceğim şu: Sansüre, susturmaya, sindirmeye ‘hayır’ diyoruz.”
Medya Dayanışma Kümesi ismine açıklamayı, Parlamento Muhabirleri Derneği Başkanı Kemal Aktaş yaptı. Aktaş, şunları söyledi:
“TÜM İTİRAZLARIMIZA VE VERİLEN KELAMLARA KARŞIN…”
Yasa teklifi, tüm itirazlarımıza ve verilen kelamlara rağmen, hiçbir değişiklik yapılmadan Meclis Genel Kurulu’na getiriliyor. İsmi üzerinde bu kanun, Basın Kanunu’dur. Basın örgütlerinin, basın mensuplarının itirazları dinlenmelidir. 10 basın meslek örgütünün, yasaya karşı 10 itirazı, şöyledir… Bugün Genel Kurul’a geliyor teklif. Bugüne kadar, basın meslek örgütleri olarak yasanın hazırlık kademesinde biz dinlenmedik. Adalet Komisyonu’nda, Dijital Mecralar Komisyonu’nda kelam aldık. Görüş ve tekliflerimizi ilettik, tekliflerimizi sunduk. Ancak dikkate alınmadı. Fakat Meclis kayıtlarına, tutanaklarına geçirdik açıklamamızı. Tarihe bir not düştük. Bugün de Genel Kurul’da, buradan seslensek, sesimizi duyacaklar. Bilhassa iktidar paydaşlarına seslenmek istiyoruz. Tekliflerimizi tenkitlerimizi bir kere daha 10 başlık altında iletmek istiyoruz.
İstenmeyen haberi yapanın yanı sıra yayan da ceza alacak, bu düzenlemeyle… Söz özgürlüğünün önünde, tarihimizin en büyük pürüzü olarak dikilecek; 29’uncu unsur ile ‘Halkı yanıltıcıyı bilgiyi alenen yaymak’ üzere bir yeni hata tarifi oluşacak. Muğlak ve ucu açık sözlerle hangi savcının hangi yanlış bilgiyi yayanlarla ilgili harekete geçeceği bilinemeyecek. Toplumsal medyada eleştirel paylaşımlar, ‘dezenformasyon’ olarak suçlanabilecek. Palavra haberi yapanın yanı sıra ‘yayan’ tabiri getirilerek demokrasiyi ve söz özgürlüğü unsurunu temelinden sarsıp çökertecek, pek çok uygulamayla karşı karşıya kalınacak.
“AĞIR DARBE ALACAK”
Yerel gazeteler ağır darbe alacak. Lokal gazetelerimizin ana ömür kaynağı olan resmi ilan gelirlerinin yüzde 75 oranında azalması kelam konusu olacak. Lokal gazeteler bu darbeyi aldığı takdirde çalışan yaklaşık 8 bin meslektaşımız için işsiz kalma tehlikesi doğacak. İnternet siteleri Basın İlan Kurumu havuzuna dahil edilirken, yeni kaynak yaratılmadığı için, ilan pastasından alınan hisse güzelce küçülecek. Resmi ilan yayınlama hakkına sahip 953 gazetenin yaklaşık 30’u yaygın, geri kalanı lokal gazetedir. Resmi ilan yayın hakkı bekleyen gazeteleri de hesaba kattığımızda yaklaşık 1000 gazete için gelirlerini değerli ölçüde kaybetme riski oluşacak.
Yerel gazete ile internet sitesi ortasındaki fark azalacak. İnternet haber sitelerine ilişkin mevzuat düzenlemelerinin sonrası yapılacağının belirtilmesi büyük boşluk yaratıyor. Mahallî yazılı basın kazanılmış hakları açısından, eşit maliyet, eşit fonksiyon taraflarından ziyana uğrayacak. Kurumsallaşmış, varlığını sürdüren, istihdam yaratan, yıllarca vergisini ödeyerek mesleğe hizmet vermiş mahallî gazeteler ile bir mühlet evvel kurulmuş kurumların eşit statü kazanma tehlikesi doğacak.
“SOSYAL MEDYA PAYLAŞIMLARINA CEZA”
Bu çok değerli. İktidarlar tarafından tehlikeli görünen toplumsal medya paylaşımları ağır cezaya maruz kalacak. Kapalı, anlık iletileşme uygulamaları; görüşmelere, bildirilere ait bilgileri BTK’ya verecek.
“İNTERNET BASININA BİR HAVUÇ 10 SOPA”
Teklifin bir nebze olumlu sayılabilecek yanı, internet basınında çalışan meslektaşlarımıza gazeteci statüsü kazandırması ve bu yolla basın kartı alma yolunun açılması. Bu duruma rağmen aşikâr kaidelerde internet basınına yönelik ağır yaptırımlar da öngörülmekte. Teslim ve koruma yükümlülüğünü yerine getirmeyen internet sitesine, 1 milyar liraya kadar ceza verilebilecek. ‘Haber sitesi’ vasfını yitirenler internet sitelerinde çalışan gazetecilerin ferdî hakkı olan basın kartı da ellerinden alınacak.
Kişisel hakların korunması önemli… Lakin bu haliyle internet siteleri için kaotik bir süreç yaşanabilecek.
“BASIN KARTININ MANASI KALMAYACAK”
Gazetecilerin basın kartı taşımasının hiçbir manası kalmıyor. Dernek ve vakıf yöneticilerinin, pek çok kamu çalışanının basın kartı almasının önü açılacak. Basın kartı kurulu unsurlarının yasa teklifinin içine konulmasıyla meslek örgütlerinin bu mevzuatı idari yargıya taşımasının önüne geçiliyor, yasal zırh kuşanılıyor. Kimin basın kartı alıp kimin alamayacağına karar verecek 9 kişilik kurulda gazetecileri temsil edebilecek yalnızca iki temsilci bulunabilecek, beş üyeyi direkt İrtibat Başkanlığı seçecek.
Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) toplumsal medya ve Whatsapp üzere haberleşme programlarını çok sıkı kontrol ve ceza tehdidi altına alacak. Kullanım bilgilerini vermek ya da hata işlediği öne sürülen hesaplarla ilgili süreç yapmak üzere ağır yükümlülükleri kabul etmeyen toplumsal medya şirketlerine 30 milyon TL ceza ve kapatmayla eş manalı sayılabilecek seviyede yüzde 95 bant daraltması cezaları kelam konusu olacak.
“BASIN İLAN KURUMU CEZA KURUMU OLACAK”
Resmi ilanların adil bir biçimde gazetelere dağıtılması maksadıyla kurulan ve fikir ve içerik farkı gözetmeksizin aracılık hizmeti yapmakla yükümlü Basın İlan Kurumu gazetelere ve internet haber sitelerine hem para hem ceza veren bir kurum olarak büyük yetkilerle donatılacak. Basın İlan Kurumu tıpkı televizyon ve radyolar üzerinde kılıcını sallayan RTÜK üzere, yazılı ve dijital medyanın ‘eli silahlı polisi’ haline gelecek, maalesef
“MESLEKİ GAYRET YAPANLARA DAHA AĞIR CEZALAR GELİYOR”
İtirazlarımızı Meclis’te lisana getirirken ‘Tartışmalı bu unsurları, muğlaklıktan uzak olacak formda tekrar düzenleyelim, bunlar bizde büyük tasa uyandırıyor’ dedik, dinlemediler. Mesleksel itirazlarımıza karşı adeta cezalandırıldık. Mesleksel düzenleme yapma maksadıyla kurulan kurumlar birer ceza kurumuna dönüştürülürken şimdiden nokta atışı başlatılan cezalar yaygınlaştırılacak.
Yaklaşan seçimler öncesinde devlet kurumlarının, halkın tüm haberleşme kaynaklarını bir ahtapot üzere sararak, isterse sıkıştırıp boğacağı, isterse gevşetebileceği bir yasal düzenlemeye hayır diyoruz. Biz gazeteciler, topluma karşı sorumluluğumuz gereği bir defa daha hem yasa yapıcıları hem kamuoyunu bu noktada uyarıyoruz ve birlikte çabaya çağırıyoruz. Bu yasa bu haliyle uygulanırsa ülkemizde basın, söz ve haberleşme özgürlüğü büyük bir baskı ve kuşatma altına alınacak. Yalnızca basına değil, topluma da bir kuşatma ve sansür baskısı uygulanacak. Basın ve söz özgürlüğünden yana olan halkımızı, tüm kamuoyunu ve bütün meslektaşlarımızı bu çabaya omuz vermeye davet ediyoruz.”