Bulgu Araştırma’nın kurucusu sosyolog Semih Turan, son araştırmaları üzerinden seçim öncesi siyasal atmosferi ve değişen eğilimleri kıymetlendirdi. “Gençler her zamankinden daha fazla yansılı ve birebir vakitte çok fakat çok öfkeliler” diyen Turan, ekonomik krizin milyonların tercihini etkilediğini söyledi.
BirGün’den Mehmet Emin Kurnaz’a konuşan Turan’ın açıklamaları şöyle:
“Önümüzdeki seçimde yaklaşık 6 milyon genç birinci sefer oy kullanacak. Gençlerin pek çok ankette AKP’ye uzak olduğu görülüyor. Siz nasıl değerlendiriyorsunuz?
Gençler yalnızca bu periyot değil her periyot, toplumun genel davranış ve tavırlarından farklı davranma eğiliminde olmuşlardır. Statükoya başkaldıran, değişim arzulayan, daha yiğit bir kitledir gençlik. Bu nedenle iktidar partileri ya da statükoya dahil partiler genelde aldıkları oyların daha altında oy alırlar gençlikten. Bu sefer durum biraz daha farklı. İktidar bloku birinci defa oy verecek seçmenden genelde aldıkları oyun çok altında oy alacaklar. Gençler her zamankinden daha fazla reaksiyonlu ve birebir vakitte çok ancak çok öfkeliler. Araştırmalarımızda kendini memnun hisseden ve gelecekten umutlu olanların oranı çok düşük iken gençlerde bu oran yok sayılacak oranlara inmiş durumda. Mevcut iktidara reaksiyon veren gençler, bu devir yansılarını sandığa gitmeyerek ya da marjinal partilere yönelerek gösterme eğiliminde değiller. Bilhassa CHP bu kesitten değerli bir dayanak görüyor. Gençlere umut veren ve değişim olacağına inandırabilecek, onları sandığa götürecek motivasyonu sağlayabilecek muhalefet partileri bilhassa bu kesimde oylarını kıymetli oranda artırabilir.
İktidar, EYT’den minimum fiyat düzenlemesine, genel aftan öğrenci affına tüm kozlarını masaya sürüyor. Bu atılımların halk nezdinde karşılığı olur mu? Ya da erken seçim habercisi denilebilir mi?
Seçmenlere en değerli sıkıntınız nedir diye sorduğumuzda birinci gelen karşılıklar büsbütün ekonomik meseleler bağlamında olmaktadır. Lakin ülkemizin tek sorunu bilindiği üzere yalnızca iktisat değil. Başka farklı problemleri irdelediğimizde, direkt gelen ekonomik temelli meseleler dışında sığınmacı-mülteci sıkıntısının, EYT meselesinin hala çok büyük sorun olarak görüldüğü gözlenmektedir. Örneğin mülteci-sığınmacı meselesinin tahlili için İktidarın siyasetini onaylamayanların oranı yüzde 80’i geçmiş durumda. Sonuç olarak iktisat çok fakat çok kıymetli bir başlık lakin ülkenin var olan öteki değerli problemleri da göz gerisi edilmemelidir. Ben şahsî olarak çok kıymetli bir değişiklik olmadığı sürece 2022 yılı içerisinde bir seçim beklemiyorum. Şayet enflasyon artış suratında yaz aylarında olması beklenen hatta gereken düşüş gerçekleşse idi, kur muhafazalı mevduat hesabı, GES üzere uygulamalar Döviz Kurunu belirli bir orana indirebilse idi, taban fiyat, memur ve emekli maaşları gerçek enflasyon oranlarına uygun olarak belirlense idi bu yıl içinde bir seçim beklemek mümkündü.
Anketlerde kararsızların ve sandığa gitmeyeceğini belirtenlerin oranının yüksek olduğu birtakım anketlerde bu bölümün toplam yüzde 10’u geçtiği görüldü. Bu bölümlerin AKP’den koptuğu söylenebilir mi?
Ülkemizde şimdi seçim sathı mahalline girilmedi. O yüzden kararsızların belirli bir oranda olması şaşırtan değil. Her araştırmamızda oy geçişkenlikleri ve farklılaşmaları saptıyoruz elbette. Lakin bilhassa son çalışmalarımızda bu değişimlerin daha çok ittifaklar içinde gerçekleştiğini görmekteyiz. Ben konuşulanların bilakis bir ölçü kararsız olsa da seçmenlerin çok değerli kısmının bilhassa iktidar bloku ve muhalefet bloku ortasında net bir tercih yaptığını gözlemliyorum. Geçişler daha çok bu blokların içerisinde gerçekleşiyor.
Son anketinizde ‘Kendinizi hangi siyasi kimliğe nazaran tanımlarsınız?’ sorusuna dindar ve muhafazakâr olarak tanımlayanların toplam oranının yüzde 20’nin altında olduğu görülüyor.
Araştırmada gördüğümüz kadarı ile AK Parti’ye oy verecek kitle birinci olarak kendilerini milliyetçi, sonrasında ise dindar-muhafazakâr olarak tanımlamaktalar. Ülkede milliyetçilikten de öte yükselen asıl siyasi kimliğin Atatürkçülük olduğunu gözlemledik. Ortalamada yüzde 27 ile en çok lisana getirilen bu kimlik gençlerde yüzde 40’lara kadar çıkıyor. Araştırmamızın en göze çarpan bulgularının başında bu geliyor. Bu tavrın hayat biçimlerine ve özgürlüklere müdahalelere karşı bir duruş olduğunu söylemek mümkün.
Altılı masanın halk nezdinde istenilen formda bir heyecan yaratmadığı söyleniyor. Sizin gözlemleriniz neler?
Altılı masanın bileşenlerine bakınca kamuoyunun beklediği rüzgarın yaratılması çok mümkün görülmüyor. Aslında kamuoyunu bu beklentiye sokmak muhalefete ziyan verecektir. Altılı masa bileşenleri çok değerli bir adım atarak minimum müşterekleri belirleyip hareket ediyorlar. Bu müşterekler ise öncelikle seçim güvenliği ve güçlendirilmiş parlamenter sisteme geçiş ve buna bağlı kalacak cumhurbaşkanı adayının belirlenmesi. Seçim güvenliği seçmenin büyük çoğunluğu için kıymetli bir soru işareti. Bu bahiste atılan her adım tüm seçmenler tarafından onaylanacaktır. Güçlendirilmiş parlamenter sisteme geçiş konusunda da partilerin ortaklaşması seçmende karşılık bulacaktır. Yaptığımız araştırmalarda son 4 dönemde seçmenlerin üçte ikisi parlamenter sistemi, üçte biri mevcut cumhurbaşkanlığı sistemini tercih etmekte. Sonuç olarak Altılı Masa’nın bir ortada olma çerçevesini belirlediğini ve bunun dışında her siyasi partinin yapacağı kampanyalar ile kendi rüzgarını yaratmayı önceleyeceğini düşünüyorum.
Muhalefet, adayını seçim tarihi netleşince açıklayacağını söyledi. Bu stratejiyi nasıl okumak gerekir? Bilhassa Kılıçdaroğlu’nun SADAT çıkarması, Maltepe mitingi ve öteki çıkışlarını halk nasıl kıymetlendiriyor?
Cumhur İttifakı tüm seçim stratejisini karşılarına çıkacak adaya bağlı olarak şekillendirecek. Karşıdaki adayın siyasi kimliğine bağlı olarak yeni açılımlar ya da yaklaşımlar üretmek isteyebilirler. Bu açıdan muhalefetin aday açıklamama stratejisini gerçek buluyorum. Zamanlama bu mevzuda çok değerli. Ferdî görüşüm sonbaharda açıklanacağı tarafında. Biz siyasi gündem araştırmalarımızı 2 aylık dönemler halinde gerçekleştiriyoruz. Bilhassa son çalışmamızda Cumhurbaşkanlığı seçiminde Erdoğan ve Kemal Kılıçdaroğlu isimleri ortasında tercihleri sorduğumuzda Kılıçdaroğlu’nun bizim araştırmamızda birinci kere önde olduğunu saptadık. Daha evvel daima 5-6 puan geriden gelen Kemal Kılıçdaroğlu önemli bir sıçrama kaydetti. Kılıçdaroğlu’nun atılımları, Erdoğan’ın ve Bahçeli’nin yüklenmeleri kelamını ettiğim protestocu seçmen kitlesinde önemli bir azalmaya ve Kılıçdaroğlu etrafında kenetlenmeye neden olmuştur. Son yaptığımız araştırmada ‘oy kullanmam’ diyen seçmenlerin oranı yüzde 23’ten yüzde 13’lere gerilemiş ve bu gerileme direkt Kılıçdaroğlu oylarında sıçramaya yol açmıştır.” (HABER MERKEZİ)