Güneş’teki lekelerin, bir gecede iki kat büyüyerek üç Dünya büyüklüğüne ulaşabildiği söyleniyor. Lekelerin büyümesinin, Güneş’te patlamalar meydana geleceğinin habercisi olduğu belirtiliyor. Kuvvetli bir patlamaysa Dünya’ya Orta Çağ karanlığını tekrar yaşatabiliceği sav ediliyor.
TRT’nin haberine nazaran, Güneş’teki lekeler 1749 yılından beri gök bilimciler tarafından inceleniyor. 19. yüzyıla gelindiğinde bu lekelerin 11 yıllık bir güneş döngüsünün akabinde küçüldüğü ya da büyüdüğü fark edildi. Dünya geçen yıldan beri 25. döngünün içerisinde yer alıyor.
Solar en az ve solar maksimum
Gök bilimcilerin araştırmasına nazaran Güneş, ortalama 11 yıllık döngüler halinde iki devir yaşıyor. Solar asgarî ve solar azamî periyotları. Solar en az devri yani güneşin aktivitelerinin en kısıtlı olduğu devirde patlamalar, münasebetiyle lekeler de asgarî seviyede oluyor. Solar azamî ise Güneş’in en etkin olduğu devri işaret ediyor.
Güneş’teki lekelerin patlamalarla gerçek orantılı olduğu söyleniyor. Ne kadar çok leke olursa, o kadar çok patlama oluyor. Ne kadar az leke olursa o kadar az patlama oluyor. Bilim insanları da yakında daha çok Güneş patlamasının tesiri altında kalabileceğimizi söylüyor. Güneş’in dünyaya dönük tarafındaki bu leke ve patlamalar beraberinde şiddetli güneş rüzgârlarını getiriyor. Bu da kutuplarda gökyüzünü renklendiren Kuzey Işıkları ‘nın(Aurora Borealis) artmasına yol açıyor. Lakin patlamaların, Dünya üzerinde olumsuz tesirlere de sahip olduğu tez ediliyor. Güneş’in döngüleri sırasında meydana gelen patlamaların, GPS sistemlerinden uydulara, haberleşme sistemlerini olumsuz etkilediği söyleniyor.
Patlamalar global sıcaklığı artırıyor
Lekelerin büyümesinin iklimler ve global ısınma üzerinde de yakın bir tesiri olduğu biliniyor. İklim Bilimci Okan Özyurt, solar azamî ve solar asgarî periyotlarının iklim üzerindeki tesirini kıymetlendirdi. Özyurt, “11 ve 11’in katları biçiminde yani 11 yıllık ve 33 yıllık periyotlar var. Dünya’daki iklim periyotlarıyla karşılaştırdığımızda 11’in katları halinde de iklim devirleri var. Bu da Güneş lekelerinin Dünya iklimi üzerinde ne kadar değerli olduğunu bize gösteriyor” dedi.
Özyurt patlamaların global ısınma üzerindeki tesirini tarihten örnekler vererek anlatıyor:
“Dünya’ya solar dediğimiz Güneş radyasyonu geldiği vakit uzun vadede bir global soğuma meydana geliyor. Tarihe baktığımız vakit, Avrupa 1450 ila 1850 yılları ortasında önemli manada bir soğuma periyodu yaşıyor ki biz buna küçük buzul çağı ismini veriyoruz. Fakat lekelerin artması, Güneş’te patlamaların da arttığı, manyetizmanın kuvvetlendiği manasına geliyor. Güneş üzerindeki patlamalar arttığı vakit Dünya’ya olağandan daha fazla güneş gücü geldiği manasına geliyor ki bu da uzun vadede global ısınmalara yol açıyor. Solar azamî periyotlarda yani Güneş aktivitelerinin arttığı devirlerde atmosferin dış hududuna gelen Güneş gücü ölçüsü gitgide artıyor. Münasebetiyle bu Dünya’da ısınmaya yol açıyor. Ancak solar en az dediğimiz aktivitelerin azaldığı periyotlarda Dünya’nın dış hududuna gelen güneş gücü ölçüsü giderek azalıyor.”
“Dünya orta çağ karanlığını yine yaşayabilir”
Güneş uyanıyor, hasebiyle patlamalar da artıyor. O denli ki geçtiğimiz haftalarda AR3038 olarak isimlendirilen leke, bir gecede iki kat büyüyerek üç dünya büyüklüğüne ulaştı. Bilim insanları da bu patlamaların artacağı istikametinde uyarıyor. Okan Özyurt patlamalar kuvvetlenirse, bilim dünyasının büyük teknolojik külfetler yaşanabileceğinden korkulduğunu anlatıyor:
“Solar azamî periyoduna geliyoruz ve bilim insanları bizi devamlı uyarıyor. Bilhassa güneş fizikçileri… Şayet çok kuvvetli güneş patlaması olursa, ben şundan korkuyorum, dünya orta çağ karanlığına gömülebilir. Zira çok şiddetli bir güneş patlamasında, dünyadaki bütün haberleşme sistemleri, uydu sistemleri hatta trafo, elektrik sistemleri alt üst olabilir. Münasebetiyle Dünya aylar süren geniş bir karanlığa gömülebilir. Bizim her şeyimiz internete endeksli biliyorsunuz. Yani bankalardan aldığımız maaşlardan tutun da, bütün sıhhat bölümü internete endeksli. Münasebetiyle elektrik sistemlerindeki yahut haberleşme uydularındaki yaşanabilecek kopmalar bu sıkıntıları meydana getirebilir diye düşünüyorum. Çok şiddetli patlamalar olursa bilim insanlarının kabusu gerçekleşebilir. Bütün bu teknolojiye veda edebiliriz.”
Güneş’in solar maximumdaki en yüksek düzeyine 2023 yılında ulaşacağı söyleniyor. Bu mevzuda çok sayıda araştırma yapılsa da, Güneş’in 11 yıllık döngüsünün nedeni hâlâ net olarak çözülebilmiş değil.