Nur Kaplan
ANKARA – Türkiye son yılların en büyük orman yangınlarını geçen yıl temmuz ayının son haftasında yaşandı. 500’ü aşkın noktada çıkan yangınlarda 139 bin 503 hektarlık alan küle döndü. Geçen yılın tesirleri sürerken, son günlerde Ege ve Akdeniz bölgelerinde peş peşe başlayan yangınlar telaşları katladı. Avrupa ülkelerini bir haftadır adeta kavuran sıcak hava dalgasının Türkiye’de de tesirini göstereceğini söyleyen uzmanlar, yeni felaketler yaşanmaması için tedbirlerin süratle alınması gerektiğini söyledi.
İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Orman Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Cihan Erdönmez ve TMMOB Meteoroloji Mühendisleri Odası Lideri Fırat Çukurçayır ile iklim krizinin getirebileceği yeni felaketleri, Türkiye’de yaşanabilecek orman yangınlarına karşı alınabilecek tedbirleri, yangınla gayret çalışmalarını konuştuk.
‘TÜRKİYE HALA HAZIRLIKLI DEĞİL’
Doç. Dr. Cihan Erdönmez’e nazaran geçen yılın ağır sonuçlarına karşın Türkiye muhtemel orman yangınlarına karşı hala hazırlıklı değil. Valiliklerin çeşitli bölgelerde ormanlara giriş-çıkışları yasakladığını ancak bu yasakların yalnızca piknik ve yürüyüşle sonlu kaldığını söyleyen Erdönmez şöyle devam etti: “Mesire yerlerinde, tabiat parklarında, kent ormanlarında rekreasyonel aktiviteler devam ediyor. Bunun yanı sıra orman içinde madencilik, turizm, katı atık tesisleri ve güç, üretim ve güç nakil sistemleri de mevcut. Öteki yandan yangın söndürme konusunda kamuoyunun da baskısıyla hava araçlarında bir gelişme sağlandı. Lakin işçi konusunda yetersizlik hala had safhada. Orman yangınlarında itfaiye teşkilatı üzere profesyonel bir tertip kaide. İklim değişikliğinin tesirleriyle yangının ne vakit ve nerede çıkacağı belirli olmuyor. Türkiye’nin her yeri uzun yıllardır mevsim normallerinin üzerinde sıcaklığa sahip. Ortalama sıcaklıklar azamî sıcaklıkların daima daha üstünde gidiyor.”
‘ELEKTRİK ÜRETİM TESİSLERİ…’
Ormanlık alanlarda konseyi olan elektrik üretim tesislerinin, rüzgâr gücü ve hidroelektrik santrallerinin, yangın riskini arttıran faktörlerden olduğunu tabir eden Erdönmez, bu sınırlarda acilen bakım, tamir ve denetimlerin yapılması gerektiğini söyledi. Türkiye’de orman yangınlarının 10’da 9’unun insan faaliyetleri hasebiyle çıktığını vurgulayan Erdönmez, “Haziran, temmuz, ağustos aylarında ormanlar içindeki her türlü insan faaliyeti tatil edilmeli, mülki amirlerin bu yetkileri var. Devlet olarak muhakkak vakitlerde, muhakkak nedenlerle, bölge – lokasyon gözetmeksizin ormanlardaki faaliyetlerin durdurulması lazım. İlgili kurumlar mahallî idarelerle büyükşehir ve ilçe belediyeleriyle işbirliği içinde olmalı” diye konuştu
‘İKLİM KRİZİNDEN, YANGINLARDAN KORUNAKLI YAHUT MUAF DEĞİLİZ’
Avrupa ülkelerinde günlerdir süren sıcak hava dalgasının Türkiye’ye yakın vakitte geleceğini tabir eden Meteoroloji Mühendisi Fırat Çukurçayır ise meteorolojik iddiaların dikkate alınması gerektiğini, yurt genelinde birçok bölgede yaşanabilecek yangın riskinin bu iddialarla önlenebileceğini söyledi.
Çukurçayır, şöyle konuştu: “İklim değişikliği daha yüksek hava sıcaklıklarını beraberinde getiriyor. Hava sıcaklıklarının artması insanların lehine bir durum değil. Beşerler bunun farkında değil. Yağmur ormanları tahrip edilirken o bölgelere uzak noktalarda olan beşerler ‘bana ne’ diyebilir lakin onun size ağır bir faturası olacak. Sıcak hava dalgası şu günlerde İngiltere, Fransa, İspanya, Portekiz ve İtalya üzere bir nesli kapsıyor. Bu hafta sonuna kadar Balkanlar’a kadar gelecek. Bu sorun bugün Avrupa’nın, yarın bizim. Biz iklim krizinden ya da yangınlardan korunaklı ya da muaf değiliz.”
‘BU ALANLARI KORUYAMAZSAK BİZİ DAHA KÖÖTÜ GÜNLER BEKLİYOR’
Dünyada ve Türkiye’de mevsimsel olarak çok önemli salınımlar yaşandığını söyleyen Meteoroloji Mühendisleri Odası Lideri Çukurçayır, sıcaklıkların yüzeydeki gerecin yanmasını arttırdığını bu durumunda yangının süratle yayılmasına yol açtığını söz etti. İklim değişikliğiyle ilgili başarısızlıkların daha yüksek hava sıcaklıklarını beraberinde getirdiğine dikkat çeken Çukurçayır, şöyle devam etti: “Meteoroloji Genel Müdürlüğü yıllardır günler öncesinden gerçek iddialar yapıyor ancak sonuçlar bizim istediğimiz seviyede olmuyor. Tabiatla ilgili bütün erken ihtarlarda gerçek bir varsayımla yola çıkıyorsunuz. Şayet kestirim yanlışsa tüm sistem çöker. Yangınla uğraşta, yangın bölgesinin bilhassa rüzgâr bakımından hava durumunu çok yakından takip etmemiz gerekiyor. Bugün yetkililerin alacağı tüm önlemler riski azaltacaktır. Ormanlarımızı koruyamazsak esasen iklim değişikliğiyle çaba diye bir faktör ortada kalmayacak. Karasal ve deniz ekosistemi bu dünyanın iki sigortası… Bu alanları koruyamazsak bizleri daha makûs günler bekliyor. Her geçen gün artan sıcaklıklarla birlikte yaşayamaz hale geliyoruz.”